پژوهشی پیرامون حکم اخذ اجرت‌المثل توسط وصی با رویکردی بر آراء امام خمینی(ره)

Authors

  • سید محمد تقی قبولی درافشان دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران
  • فاطمه نجیب زاده دانشجوی کارشناسی ارشد فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران
  • محمدحسن حائری استاد گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران
Abstract:

یکی از مسائل مورد توجه در دین شریف اسلام، رعایت و حفظ حقوق انسان، حیوان و نباتات می­باشد. از آن‌جا که انسان اشرف مخلوقات فی الارض می­باشد، طبعاً اهتمام اسلام به حفظ حقوق انسان، بیشتر از سایر مخلوقات بوده و بنابراین، طبق قاعده­ی فقهی احترام که از آن با عنوان «احترام مال المسلم و عمله» نام برده می­شود، در راستای حمایت از عمل مسلمان و جلوگیری از تجاوز سایرین به آن وضع شده و بیان می­دارد که اعمال شخص مسلمان همانند مال او دارای احترام و اهمیت است و در واقع، عمل فرد مسلمان معادل با مال او محسوب می­شود و باید در ازای عمل مسلمان، اجرتی پرداخت شود و سایرین نمی­توانند بدون پرداخت اجرت عمل شخص مسلمان، از خدمات او بهره­مند گردند. یکی از مصادیق این قاعده، اخذ اجرت­المثل توسط وصی می­باشد، از آن‌جا که وصی به عنوان ولی از سوی موصی، ناظر بر اموال ایتام و مسئول رسیدگی به آن‌ها می­باشد، عمل او محترم بوده و لذا می­تواند در مقابل عمل خود اجرت­المثل را از مال یتیم بردارد و در بین فقهای امامیه، احدی قائل به عدم جواز اخذ اجرت‌المثل توسط وصی نمی‌باشد. در این مقاله با روشی توصیفی-تحلیلی و با مراجعه به منابع اسنادی و کتابخانه­ای، به مقایسه­ی آراء امام خمینی(ره) و مشهور فقها در این زمینه پرداخته شده است و حاصل این است که امام خمینی(ره)، مطلقاً قائل به جواز اخذ اجرت‌المثل توسط وصی می­باشد و طبق دیدگاه ایشان تفاوتی در اخذ اجرت‌المثل توسط وصی فقیر و غنی وجود ندارد و امتناع وصی غنی از اخذ اجرت­المثل را از جهت احتیاط استحبابی می­داند و مشهور فقها نیز با ایشان متفق القولند، اما عده­ای دیگر از فقها بر خلاف نظر امام خمینی(ره)، اخذ اجرت­المثل توسط وصی را مطلقاً جایز ندانسته و اطلاق جواز اخذ اجرت‌­المثل توسط وصی را با تمسک به آیه­ی 6 سوره نساء تنها برای وصی فقیر تقیید زده­اند، مشروط بر این‌که وصی فقیر نیز در اخذ اجرت ­المثل استعفاف ورزد؛ و با ادله­ای که بیان شده است، برخلاف نظر این گروه، جواز اخذ اجرت­المثل به صورت مطلق ثابت شده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

جستاری در ولایت وصی بر تزویج صغار با رویکردی به دیدگاه امام خمینی(س)

در مشروعیت انتقال ولایت ولی به وصی در امور مالی صغار اختلافی وجود ندارد. آنچه معرکه آرای فقهاست، ثبوت ولایت وصی در تزویج صغیر و صغیره به نیابت از ولی آن‌هاست. در این خصوص سه دیدگاه عمده وجود دارد: مشهور فقها معتقد به عدم ثبوت ولایت وصی به‌طور مطلق هستند؛ گروهی نیز قائل به ثبوت آن به‌طور مطلق می‌باشند و جماعتی هم مشروط به‌تصریح ولی بر وجود حق تزویج برای وصی، اعتقاد به ثبوت آن دارند. برخی از فقها...

full text

مدخلی بر اصول سیاست اسلامی امام خمینی‌: رویکردی پژوهشی

انقلاب اسلامی با رهبری امام خمینی، با کسب استقلال بر محور مردم‌سالاری دینی شکل گرفت. یکی از زمینه‌های مهم مطالعاتی که مورد مطالبه رهبر انقلاب اسلامی است و به دلیل دامنه تأثیر آن از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است، تبیین اصول حاکم بر سیاست اسلامی امام خمینی است. نظر به اهمیت این موضوع، در پژوهش حاضر اصول حاکم بر سیاست اسلامی امام خمینی شناسایی، تبیین و تحلیل می‌شود. نوع تحقیق توصیفی-تحلیلی ا...

full text

تداوم انقلاب اسلامی در پرتو فقه سیاسی اخلاق‌نگر با رویکردی بر آراء امام خمینی(ره)

بی‌شک در عصر حاضر غلبه گفتمان فقه حاکمیتی مدیون و متأثر از اندیشه­‌‌های امام خمینی(ره) می­باشد. پیگیری این گفتمان ما را به رویکرد کارکردگرایی فقه و پی­ریزی مسیر تداوم انقلاب اسلامی بر آن مبنا رهنمون ساخته است. قوانین جهان تشریع (فقه) با رویکرد و پای‌‌های اخلاقی می­توانند توفیق بیشتری را برای استحکام پایه­‌‌های خود در متن جامعه فراهم آورند. افزایش و تداوم این توفیق بیش از هر چیز مرهون...

full text

بررسی آرای فقها در مورد منافات اخذ اجرت با قصد قربت با رویکردی بر دیدگاه امام خمینی(ره)

:یکی از موضوع‌های فقهی که از دیر باز در فقه  مطرح بوده و همزمان با تکامل فقه رشد کرده قاعدة حرمت اخذ اجرت بر واجبات است. از جمله ادله‌ای که موجب حکم به تحریم  اخذ اجرت شده است، ناسازگاری اخذ اجرت با قصد قربت است. این مسأله تأثیر زیادی در بینش فقهی فقیهان دارد تا جایی که بسیاری از آرای  ایشان درباره این قاعده بر محور همین سازگاری  یا ناسازگاری شکل گرفته است. اغلب فقها اخذ اجرت بر واجبات توصل...

full text

تأثیر رابطه رشوه و هدیه در حکم اخذ هدیه توسط قاضی در فقه مذاهب اسلامی

از دیرباز میان فقهای مذاهب اسلامی در مورد حکم اخذ هدیه از سوی قاضی از متخاصمین و یا دیگری بحث و نزاع وجود داشته است و اکثر ایشان نیز در این مورد حکم بر حرمت اخذ چنین هدایایی به صورت مطلق برای قاضی صادر کرده­‌اند. شاید مهم­‌ترین دلیل مورد استناد ایشان نیز این باشد که هدیه قاضی در واقع نوعی رشوه برای وی به­‌شمار می‌­رود و به همین دلیل باید مشمول حکم حرمت رشوه باشد. در نقطه مقابل اما برخی فقها میا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 12  issue 2(24پاییز و زمستان 1398)

pages  173- 191

publication date 2020-02-20

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023